Căn cứ Quyết định số 4405/QĐ-BTNMT ngày 31/12/2024 của Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) UBND tỉnh Lạng Sơn đã ban hành Kế hoạch số 153/KH-UBND ngày 04/6/2025 về việc giảm nhẹ phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực quản lý chất thải đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn, là minh chứng rõ nét cho quyết tâm của tỉnh. Kế hoạch này không chỉ nhằm giảm phát thải khí nhà kính, bao gồm khí mê-tan, trong lĩnh vực quản lý chất thải để thực hiện mục tiêu giảm phát thải KNK theo đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) của Việt Nam, mà còn góp phần quan trọng vào Kế hoạch hành động giảm phát thải khí mê-tan đến năm 2030, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 của Việt Nam.

Mục đích cốt lõi của Kế hoạch là giảm phát thải KNK, bao gồm khí mê-tan, trong lĩnh vực quản lý chất thải trên địa bàn tỉnh, phù hợp với Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) cập nhật năm 2022 và Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu giai đoạn đến năm 2050. Lạng Sơn nhận thức sâu sắc rằng, việc triển khai hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp của Quyết định 4405/QĐ-BTNMT phải phù hợp với tình hình thực tiễn của tỉnh, đảm bảo đóng góp vào mục tiêu chung của quốc gia. Điều này đòi hỏi sự đồng bộ trong quy hoạch, đầu tư cơ sở hạ tầng, ứng dụng công nghệ tiên tiến và nâng cao nhận thức cộng đồng.

(Hình ảnh minh Hoạ: Môi trường được cải thiện thông qua việc giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozone)

Giảm thiểu và phân loại chất thải rắn tại nguồn: Đây là giải pháp cơ bản nhưng mang lại hiệu quả to lớn. Việc giảm thiểu lượng chất thải phát sinh và phân loại chúng ngay từ hộ gia đình, cơ quan, doanh nghiệp sẽ tạo tiền đề cho các hoạt động tái chế và xử lý hiệu quả hơn, giảm lượng chất thải chôn lấp, từ đó giảm phát thải khí mê-tan.

Thu hồi chất thải làm nguyên liệu sản xuất, xây dựng: Tối đa hóa việc sử dụng chất thải như một nguồn tài nguyên đầu vào cho các ngành sản xuất và xây dựng khác, giảm nhu cầu sử dụng nguyên liệu mới và tiết kiệm năng lượng.

Xử lý chất thải rắn hữu cơ có thu hồi khí mê-tan: Khí mê-tan là một khí gây hiệu ứng nhà kính rất mạnh. Việc thu hồi khí mê-tan từ quá trình xử lý chất thải hữu cơ không chỉ giảm phát thải mà còn có thể tạo ra năng lượng sạch.

Tái chế chất thải rắn và sản xuất phân hữu cơ vi sinh: Tái chế giúp giảm lượng chất thải phải xử lý, tiết kiệm tài nguyên và năng lượng. Sản xuất phân hữu cơ vi sinh từ chất thải hữu cơ không chỉ giảm phát thải mà còn cải thiện chất lượng đất nông nghiệp, góp phần vào phát triển nông nghiệp bền vững.

Đốt chất thải rắn bằng công nghệ tiên tiến và đốt để phát điện: Áp dụng công nghệ đốt hiện đại, an toàn và hiệu quả giúp xử lý triệt để chất thải, đồng thời tận dụng nhiệt năng để phát điện, tạo ra nguồn năng lượng tái tạo.

Tăng cường thu gom, xử lý nước thải sinh hoạt tập trung và có thu hồi khí mê-tan: Nước thải sinh hoạt nếu không được xử lý đúng cách cũng là nguồn phát thải khí mê-tan. Việc xây dựng và vận hành hệ thống thu gom, xử lý tập trung, kết hợp công nghệ thu hồi khí mê-tan, là rất cần thiết.

Giảm phát sinh nước thải công nghiệp tại nguồn và thu hồi khí mê-tan từ xử lý nước thải công nghiệp: Các doanh nghiệp công nghiệp được khuyến khích áp dụng các giải pháp sản xuất sạch hơn, tuần hoàn tài nguyên để giảm thiểu lượng nước thải phát sinh. Đồng thời, công nghệ thu hồi khí mê-tan từ nước thải công nghiệp cũng được đẩy mạnh ứng dụng.

Để hiện thực hóa các biện pháp trên, Kế hoạch của tỉnh Lạng Sơn đã đề ra một lộ trình với nhiều giải pháp thực hiện chi tiết:

1. Thực hiện các biện pháp, hoạt động giảm phát thải khí nhà kính, bao gồm khí mê-tan: Điều tra, đánh giá hiện trạng phát sinh, thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt: Nền tảng cho mọi chiến lược hiệu quả là hiểu rõ thực trạng; Xây dựng và cập nhật hệ số phát thải khí mê-tan đặc trưng: Đảm bảo tính chính xác trong việc đo lường và đánh giá hiệu quả giảm phát thải; Hoàn thiện cơ sở dữ liệu về quản lý chất thải rắn sinh hoạt: Tạo nền tảng dữ liệu số hóa cho công tác quản lý và giám sát; Nâng cấp cơ sở hạ tầng, đầu tư trang thiết bị: Đảm bảo năng lực phân loại, thu gom, lưu giữ, vận chuyển, xử lý chất thải phù hợp với đặc điểm từng khu vực (đô thị, nông thôn); Thực hiện kiểm kê khí nhà kính định kỳ hàng năm: Giúp theo dõi, đánh giá và điều chỉnh kịp thời các hoạt động giảm phát thải; Giảm phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực xây dựng: Khuyến khích sử dụng vật liệu xây dựng thân thiện môi trường, tái tạo, trung hòa các-bon.

2. Nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ: Ứng dụng công nghệ tiên tiến, công nghệ cao: Tập trung vào các giải pháp xử lý chất thải rắn và nước thải nhằm giảm phát sinh khí mê-tan; Nghiên cứu đánh giá nhu cầu công nghệ phát thải các-bon thấp: Đảm bảo Lạng Sơn tiếp cận và ứng dụng các công nghệ phù hợp nhất để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng “0”; Ứng dụng công nghệ thông tin: Trong quản lý, giám sát hoạt động thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn, tích hợp cơ sở dữ liệu môi trường của tỉnh vào hệ thống quốc gia.

3. Tuyên truyền, nâng cao năng lực, nhận thức: Nâng cao nhận thức cho cộng đồng và doanh nghiệp: Về trách nhiệm, lợi ích của việc giảm phát thải khí mê-tan, khuyến khích sự tham gia của cộng đồng trong giám sát và thực hiện cam kết giảm phát thải; Hình thành lối sống thân thiện với môi trường: Hướng dẫn người dân phân loại chất thải rắn tại nguồn, tái sử dụng, tái chế chất thải; Đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực cho cán bộ: Đảm bảo đội ngũ quản lý và thực hiện có đủ kiến thức chuyên môn về quản lý chất thải và giảm phát thải KNK.

Kế hoạch giảm nhẹ phát thải KNK của tỉnh Lạng Sơn được triển khai với sự phân công trách nhiệm rõ ràng cho các sở, ban, ngành, Ủy ban nhân dân các cấp và các tổ chức, cá nhân liên quan. Trong đó có vai trò khá quan trọng của Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch Lạng Sơn ở những khía cạnh như:

Thu hút và Định hướng Đầu tư Xanh: Với sứ mệnh xúc tiến đầu tư, Trung tâm có vai trò chủ chốt trong việc quảng bá tiềm năng và môi trường đầu tư thuận lợi của Lạng Sơn đến các nhà đầu tư trong và ngoài nước, đặc biệt là các dự án liên quan đến công nghệ xanh, công nghệ phát thải các-bon thấp, xử lý chất thải hiện đại, sản xuất năng lượng tái tạo và các dự án phát triển bền vững. Trung tâm có thể giới thiệu các dự án về thu hồi khí mê-tan từ chất thải, sản xuất phân hữu cơ vi sinh, hay các nhà máy đốt rác phát điện tiên tiến như những cơ hội đầu tư hấp dẫn, phù hợp với định hướng phát triển xanh của tỉnh.

Xúc tiến Thương mại Bền Vững: Trung tâm có thể hỗ trợ các doanh nghiệp địa phương chuyển đổi sang các mô hình sản xuất, kinh doanh thân thiện với môi trường, sử dụng nguyên liệu tái chế, và áp dụng các giải pháp tiết kiệm năng lượng. Đồng thời, quảng bá các sản phẩm nông sản sạch, sản phẩm du lịch sinh thái của Lạng Sơn, tạo động lực cho các chuỗi cung ứng xanh và thúc đẩy tiêu dùng bền vững.

Phát Triển Du Lịch Có Trách Nhiệm: Trong lĩnh vực du lịch, Trung tâm có thể định hướng và quảng bá Lạng Sơn là điểm đến du lịch xanh, du lịch sinh thái, khuyến khích các doanh nghiệp du lịch áp dụng các tiêu chuẩn môi trường trong hoạt động của mình, giảm thiểu rác thải, tiết kiệm năng lượng, và bảo tồn cảnh quan thiên nhiên. Điều này không chỉ bảo vệ môi trường mà còn nâng cao giá trị thương hiệu du lịch Lạng Sơn.

Cung cấp Thông tin và Nâng cao Nhận Thức: Trang web của Trung tâm là một kênh thông tin hiệu quả để tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, chính sách của tỉnh về giảm phát thải KNK, các sáng kiến xanh, và các mô hình thành công. Trung tâm có thể đăng tải các thông tin chi tiết về Kế hoạch giảm nhẹ phát thải KNK, những biện pháp và giải pháp đang được triển khai, mời gọi sự tham gia của doanh nghiệp và cộng đồng. Điều này góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm của doanh nghiệp và cộng đồng về bảo vệ môi trường, phát triển bền vững.

Kết nối và Hợp tác: Trung tâm có vai trò quan trọng trong việc kết nối các nhà đầu tư, doanh nghiệp với các cơ quan quản lý nhà nước, các đối tác khoa học công nghệ để hình thành các dự án hợp tác về giảm phát thải KNK, chuyển giao công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

Mục tiêu đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 là một hành trình dài và đầy thách thức, nhưng tỉnh Lạng Sơn tin tưởng rằng với sự chỉ đạo quyết liệt của Ủy ban nhân dân tỉnh, sự phối hợp đồng bộ của các sở, ban, ngành, các địa phương, sự đồng lòng của cộng đồng doanh nghiệp và đặc biệt là sự tham gia chủ động, tích cực của mỗi người dân, chúng ta sẽ vượt qua mọi khó khăn để kiến tạo một tương lai xanh, bền vững cho Lạng Sơn.

Hãy cùng Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch Lạng Sơn chung tay lan tỏa thông điệp này, biến thách thức thành cơ hội, biến cam kết thành hành động cụ thể để Lạng Sơn thực sự trở thành một điểm sáng trong nỗ lực giảm nhẹ phát thải KNK, đóng góp vào mục tiêu chung của quốc gia và vì một hành tinh xanh hơn.

Nguyễn Thị Dung - TTXT Đầu tư, Thương mại và Du lịch